Pazarlamanın bir ilkesi vardır: “Fikriniz karmaşıksa, onu olabildiği kadar basit anlatın. Eğer fikriniz basitse, onu olabildiğince karmaşık bir şekilde anlatın.”
Günümüzde dijital pazarlama karmakarışık şekillerde anlatılıyor. Ama aslında dijital mecraları kullanmak, anlatıldığı kadar karmaşık değil. Bu sadece dijital pazarlama ajanslarının bir oyunu.
Dijital Pazarlama Nedir?
Dijital pazarlamayı, bildiğimiz pazarlama kavramından farklılaştıran çok keskin bir ayrım yok. Eğer pazarlamanın ne demek olduğunu biliyorsanız, dijitalde yürütülen ve aynı amaca hizmet eden çalışmalar olduğu yorumunu katabilirsiniz. Markanın müşteri kitlesine ulaşmak, insanların hatırlarında kalmak ve tercih zamanı geldiğinde öncelikli sırada olmak gibi çalışmaları dijital platformlarda yaptığımızda, buna dijital pazarlama deniyor. Tanım aslında bu kadar basit.
Dijital Platformlar Nerelerdir?
Yine kavramı olabildiğince basitleştirerek yaklaşalım…
1989 yılında internetin bulunmasıyla birlikte dijital çağ başladı. Yani internete girdiğimiz anda dijital dünyada seyahat etmeye başlıyoruz. Bu dünyada insanları buluşturan tüm sitelere dijital platform diyebiliriz. Kategorize etmek gerekirse:
- Sosyal medya siteleri
- Forumlar
- Arama motorları
Bu platformlar pazarlama çalışmalarında önemli rol oynuyorlar. Çünkü kitleleri bir araya getiriyorlar. Pazarlamanın da en büyük amacı kitleleri marka çatısı altında toplamaktır. Eskiden bu zaman alan bir süreçti. Bilgiyi bir yerden başka bir yere ulaştırmak bugünkü kadar kolay değildi. 2000 öncesi yılların satışçılarını bazılarınız hatırlıyordur. Kapı kapı dolaşıp ürün satmaya çalışan kişiler, aynı zamanda marka adını da kitlelere ulaştırıyordu. Şimdi marka adını ulaştırmakta hiç sorun yok. Artık mesele markanın akılda kalmasını sağlamak. Çünkü her gün binlerce markaya maruz kalıyor insanlar.
Dijital Pazarlamanın Zor Kısmı: Strateji
Sizin de çevrenizde anneannesinin Instagram kullanmasıyla övünen kişilerin sayısı her geçen gün artıyor mu? Çünkü artık herkes interneti kullanmayı biliyor ya da yavaş yavaş öğreniyor. Sosyal medyada paylaşım yapmak, kampanyalarla yeni takipçiler kazanmak ve müşterilerinden yorumlar istemek gibi aksiyonları herkes alabilir. Zaten yaptığım toplantılar da tam olarak bunu gösteriyor. “Ben de yaparım ama zamanım yok.” cümlesini o kadar çok duyuyorum ki…
Evet, bunları herkes yapabilir. Asıl zor olan kısım, hemen yukarıda bahsettiğim, hedef kitlenin aklında yer edinmek. Dijitali kullanarak insanların hatıralarında yer işgal etmek gerçek anlamda strateji işi. “Bu bile saçma sapan hareketlerle müşteri yığdı dükkanın önüne” gibi serzenişlerdeki “Bu” olarak nitelendirilen kişilerin bile gözlemleri ve tecrübeleri sonucunda ilgiyi çekecek olan içerik için ciddi zaman harcadığının garantisini verebilirim.
Dijital Pazarlama Stratejisi Nasıl Olmalı?
Markaların varoluş amacı insanların ihtiyaçlarını karşılamaktır. İhtiyaçlar hizmetle ya da ürünle karşılanabilir. Pazarlama, ihtiyaç sahibi kitleyle markayı buluşturma amacı güder. Strateji de, kitlenin nerede olduğunu bularak başlar. Kitlenin nerede olduğu, stratejiyi belirlemede önemli rol oynadığı için markaların dijital pazarlama stratejileri farklılık gösterir. Öyle de olmalıdır.
Markalar için belli bir ya da birkaç uygulanabilir stratejiyi imite etmektense, bazı adımları takip etmek daha sürdürülebilir sonuçlar doğurur.
Stratejinin Aşamaları
- Hedef kitleyi belirle,
- Kitlenin dijital dünyada nerede olduğunu keşfet,
- Markayı bu dijital platformlara konumlandır,
- Marka karakterini hedeflenen platformlarda empoze etmeye başla,
- Hedef kitleyle etkileşim kur,
- Hedef kitleyi dinle ve beklentilerini analiz et,
- Bir takvim oluştur,
- Takvime göre kitleyi dijitalde güncelle,
- Rutin aralıklarla metrikleri analiz et,
- Kitlenin yorumlarını, metrikleri ve markanın amaçlarını aynı potada karıştırarak sonraki adımları planla
Bu düzende hareket edildiğinde yaratıcılık da kendini gösteriyor. Markanın karakterine ve verdiği mesaja sadık kalarak hedef kitlenin beklentileri bir araya getirildiğinde, dijitalde paylaşılacak içerik fikirleri ortaya çıkıyor. İçeriklere ek olarak kampanyalar, ürün/hizmet geliştirmeleri gibi pazarlama ögelerine fırsatlar doğuyor.
Belki size “bunu uygularsanız satışlarınız artar” şeklinde bir formül veremem (çünkü öyle bir formül yok) ama bu işin disiplini konusunda yukarıdaki yol haritası fikir verebilir.
Dijital Dünyanın Pazarlama İçin Sunduğu Avantajlar
Dijitalin balyoz etkisi pazarlama dünyasına inmeden önce yapılan çalışmalara bugün geleneksel pazarlama diyoruz. Dijital pazarlamanın atası, geleneksel pazarlamadır diyebiliriz. Bu nedenle dijital pazarlamacılar olarak kıstasımız geleneksel pazarlama yöntemleri oluyor.
Derin Analiz Olanağı
Bu avantajı özellikle ilk sıraya yerleştirdim. Analiz edilecek verilerin derinliği dijital dünyada pazarlama yapmak için tek başına bile yeterli olabilir. Teknolojik gelişmelerle birlikte internet ortamındaki birçok veri çok daha detaylı ve anlamlandırılabilir formatlara sokulabiliyor. Web sitesindeki kullanıcı hareketleri, sosyal medyadaki video izleme süreleri ve hatta videoların en çok izlenen aralıkları, gönderilerin kaç kişiye ulaştığı gibi metrikleri dijital kaynaklarda bulabiliyoruz. Geleneksel pazarlamada bu verilerin sadece en ilkel hallerine ulaşabiliyoruz. Gazetelerin satış sayıları, kanalların izlenme oranları gibi…
Çift Yönlü İletişim
Dijitalin sunduğu çift yönlü iletişim markalar için inanılmaz bir kaynak. Kitlesiyle etkileşim kurabilen markalar her konuda geri bildirim alabilirler. Geleneksel pazarlama yöntemlerinde iletişim tek yönlü oluyor. Markadan, kitleye bir mesaj gidiyor. Geleneksel yöntemler, karşı taraftan gelen tepkileri maalesef markaya aktaramıyor. Geri bildirimlere ek olarak internet kullanıcıları anlık olarak markalarla iletişime geçip, ihtiyaçlarını direkt karşılayabiliyorlar. Dijitaldeki iletişimin önemi o kadar arttı ki, gelen mesajlara yanıt süresi pazar yerlerinin kıstas listelerinin üst sıralarında yer alıyor artık.
Hızlı Tüketilebilen İçerikler
İçeriklerin hızlı tüketiliyor olması avantaj olduğu kadar dezavantaj aslında. Hızlı tüketilen içeriklerin hedeflenen kitlenin üzerinde etkisi de kısa vadeli oluyor. Her yerde içerikle karşılaştığımız bu dünyada hatırlanır olmak bir sınava dönüşüyor. Öte yandan markanın duruşundan sapmasına sebep olan içerikler, hızla unutulduğu gibi dijital dünyadan tamamen kaldırıldığında geride sadece teknoloji düşkünlerinin bulabilecekleri detaylar kalıyor.
Özel Hedeflemeler
Geleneksel pazarlamada, TV reklamını kimin izleyeceğini belirleyemezsiniz ya da gazeteyi kimin alacağına kadar veremezsiniz. Yapabileceğiniz en ileri filtreleme, kanalı ya da gazeteyi takip eden kitleyi keşfederek ona göre bir dağıtım sistemi kurmaktır. Dijitalde verilen reklamlarda ise ilgi alanlarına kadar derinlemesine bir analizle kitle hedeflemesi yapabiliyorsunuz. Bu özelliğin iki popüler avantajı var:
1.si, marka için en iyi geri dönüş alınacak kişilere ulaşacak reklam yatırımları karşılığında dönüş oranını maksimuma çıkarabiliyoruz.
2.si ise markanın mutlu edemeyeceği kitleyle markayı karşılaştırmıyoruz. Böylece marka imajına zarar verebilecek yorumlardan markayı olabildiğince uzak tutuyoruz.
Toparlamak gerekirse…
Dijital pazarlama kavramı tanımlanırken bir sürü sektöre özgü cümleler kurulduğunda kafalar karışıyor. Ben de yıllar boyunca sektörel bir dil kullandım. (tecrübesizlik diyelim) Ama günün sonunda konuştuğumuz şey, pazarlama. Geçmişten günümüze aktörler değişmedi. Yine bir kitle var, markayla ortak yönleri var ve birbirleriyle en doğru ortamda buluşmaları gerekiyor.
Pazarlamanın karmaşık tarafı strateji kısmı. Markanın merkezde bulunduğu tüm kümeleri bir düzene sokmak gerekiyor. Bu düzenin ardından ortaya çıkan kimya etkileşimi tetiklediğinde başarılı stratejiler adından söz ettiriyor.
Dijitalde strateji çeşitliliğinin sınırları sürekli genişliyor. Bunun sebebi de dijital dünyanın sunduğu avantajlar. Bu avantajları değerlendiren markalar sürekli yenilikler yaparak onları takip eden kitleleri genişletiyorlar.
Dijital pazarlamanın geleneksel pazarlamaya göre ciddi avantajları var. Küçük işletmelerin kendi reklamlarını ve pazarlama çalışmalarını yapmalarına olanak sağlayan özelliklerin başında ulaşılabilirlik geliyor. İnterneti kullanan herkes dijital pazarlama yapabilir anlamına geliyor. Bu noktada rekabetin arttığını da görüyoruz. Artık başarılı stratejileri olan markalar, hedeflediği kitlelerin tercihlerinde öncelikli sırayı kapıyorlar.